Boże Narodzenie - czas przepełniony miłością, ciepłem i… tradycjami

Jest w ciągu roku taki czas, na który czeka się z niecierpliwością. Czas pełen spokoju, ciepła i radości, kiedy gasną wszelkie spory, zapominane są urazy, a miłość i wsparcie ze strony bliskich są rozwiązaniem wszystkich problemów. To również czas przemyśleń, wspomnień oraz spotkań z bliskimi i rodziną. Tak właśnie określa się wyjątkowy czas - czas świąt Bożego Narodzenia.

Jak wiadomo owe święta to szczególnie piękne i rodzinne święto. Zgodnie z chrześcijańską tradycją obchodzimy je 25 grudnia dla upamiętnienia przyjścia na świat Jezusa Chrystusa- Zbawiciela świata. Jednak świętowanie zaczyna się już w przeddzień narodzin Jezusa, czyli w wigilię Bożego Narodzenia, z którą kojarzy nam się wspólny posiłek, łamanie opłatkiem, śpiewanie kolęd…- A to dlatego, że Święta Bożego Narodzenia to najbardziej uroczyste i rodzinne święta, w czasie których szczególną rolę odgrywają tradycje. To właśnie one nadają im jeszcze bardziej uroczystego i wyjątkowego znaczenia. Goszczą w wielu domach i często uważane są za nieodłączny element świąt. Jednak często nie znamy bądź nie pamiętamy o ich symbolicznym znaczeniu. Dlatego pragnę przypomnieć Wam, Drogie Czytelniczki jak powinna wyglądać tradycyjna Wigilia Bożego Narodzenia.

Wigilia Bożego Narodzenia jest pracowitym dniem, zwłaszcza dla kobiet, gdyż to zazwyczaj one zajmują się przygotowywaniem uroczystej kolacji. Do momentu wspólnego posiłku mężczyźni ‘znikają’ albo z własnej woli, albo wskutek nakazu swych żon, które nie chcą, by ktoś im przeszkadzał w przygotowaniach. Mimo ogromu obowiązków, święta są ulubioną porą wielu kobiet.

‘Święta Bożego Narodzenia to piękny czas, który cała moja rodzina uwielbia, oczywiście włącznie ze mną, głównie dlatego, że możemy spotkać się wszyscy razem i spędzić razem ten magiczny czas. Bo choć owszem, mam bardzo dużo obowiązków, mimo że pomaga mi przy wszystkim moja mama, to jednak tą pracę wynagradzają mi uśmiechy członków rodziny. Lubię przyrządzać wigilijne potrawy, i dbać o to, by nasz dom utrzymywał nas w świątecznym nastoju. I tak, tradycje są nieodłącznym elementem świąt, głównie za sprawą moich córek, które dbają o to, by je utrzymywać. Jeśli chodzi o mnie to na pewno nie może zabraknąć na wigilijnym stole karpia i opłatka. Bardzo lubię też pasterkę, na którą zawsze udaję się z moją rodziną’
Leokadia, l. 51

‘Święta Bożego Narodzenia to dla mnie magiczny czas- czas rodzinny, czas radosny. Jest to jedyny czas w roku kiedy cała moja rodzina jest razem. Dbamy o tradycje. Ważną z nich jest tradycja łamania się opłatkiem i składanie sobie życzeń. Zasiadanie do wspólnej kolacji wprawia mnie w bardzo uroczysty nastrój. No i oczywiście czekamy do północy, by udać się na Pasterkę. Nigdy orkiestra w kościele mnie tak nie wzrusza jak właśnie w tę noc. Uwielbiam ten czas również ze względu na karpia, pierogi i barszcz, ponieważ potrawy te, smakują najlepiej właśnie w tym czasie, no i oczywiście za radość z prezentów. To sprawia, że praca jaką się wkładało w przygotowywanie wszystkiego, raczej raduje niż męczy.’
Iwona, l. 46

Do niedawna w Wigilię obowiązywał post ścisły, co oznaczało, że w ten dzień nie powinno się spożywać mięsa oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Dzisiaj, mimo zniesienia owego obowiązku, wiele ludzi dalej postu przestrzega. I dobrze, bo choć w brzuszku burczy, to warto poczekać na podanie 12 wigilijnych potraw, które wynagrodzą nam to poświęcenie.

Zastanawiałyście się kiedyś dlaczego akurat 12 dań? Liczba ta nie jest przypadkowa. Ma symbolizować 12 apostołów, którzy zasiadali z Jezusem do Ostatniej Wieczerzy. Tak i my zasiadając do stołu wraz z rodziną mamy poczuć obecność Jezusa Chrystusa. W czasie trwania wigilijnego wieczoru, największą uwagę przyciąga stół, przy którym gromadzi się cała rodzina. Stół ten powinien być nakryty białym obrusem- biały kolor ma symbolizować ołtarz oraz czystość i niewinność Jezusa owiniętego po narodzinach w białe chusty. Pod obrus należy umieścić garść sianka, które ma zapewnić dobrobyt rodzinie. Ma również przypominać nam o ubogiej stajence, w której narodził się Jezus po to, byśmy w naszym życiu pamiętali o prostocie i skromności. Na stole nie może zabraknąć talerzyka z opłatkami. A także krzyża i/bądź zapalonej świecy, które symbolizują obecność Boga w naszych domach i sercach. W wielu domach ową świecą jest świeca Caritasu sprzedawana w ramach akcji Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom, co dodatkowo jest pięknym gestem pomocy bliźnim i jednoczenia się z tymi, którzy nie mogą w pełni cieszyć się świętami.

Kolejną, a na dodatek bardzo poruszającą tradycją jest przygotowanie jednego, dodatkowego nakrycia na wigilijny stół dla niespodziewanego gościa, który może do nas przywędrować. Jak wiadomo w ten wyjątkowy dzień powinno się przyjąć każdego kto zapuka do naszych drzwi. Przygotowanie dodatkowego nakrycia ma ukazać gotowość życzliwego przyjęcia niespodziewanego gościa, okazania mu ciepła i podzielenia się z nim posiłkiem. Ma również wyrażać pamięć o zmarłych członkach rodziny i bliskich oraz tych, którzy z różnych powodów nie mogą spędzać z nami Wigilii.

Gdy stół jest już nakryty, a w powietrzu unosi się zapach przyrządzonych potraw, należy już tylko czekać na pierwszą gwiazdkę, która według tradycji ma rozpoczynać wigilijną wieczerzę. Jest ona symbolem Gwiazdy Betlejemskiej, która wskazywała drogę Trzem Królom do miejsca urodzenia Jezusa. Gdy już pojawi się na niebie, wszyscy gromadzą się wokół stołu, by wysłuchać czytanego przez najstarszego członka rodziny fragmentu Pisma Świętego, dotyczącego narodzin Jezusa Chrystusa (Łk 2, 1-14). Po czym następuje wspólna modlitwa i łamanie się opłatkiem, któremu towarzyszy składanie życzeń zdrowia, szczęścia i radosnego przeżywania okresu świąt. Łamanie się opłatkiem to najbardziej popularna tradycja, która ma piękne znaczenie. Symbolizuje potrzebę dzielenia się pokarmem (głównie chlebem) z innymi. Jest to także akt pojednania, przebaczenia wszelkich win i urazów.

Po wspólnej wieczerzy udajemy się pod choinkę, która według tradycji powinna być przystrajana w dniu poświęconym pierwszym rodzicom- Adamowi i Ewie, czyli w Wigilię Bożego Narodzenia. Choinka ma symbolizować rajskie Drzewo Życia, do którego, przez grzech Adama i Ewy, utraciliśmy dostęp. Jego zadaniem jest więc przypominanie nam o grzechu pierworodnym i odkupieniu go przez Jezusa, który dał nam tym samym możliwość zaznania życia wiecznego. Ozdoby, które wieszamy na choince również mają swoje symboliczne znaczenie. Gwiazda umieszczana na szczycie choinki przypomina o Gwieździe Betlejemskiej i ma wskazywać nam drogę do Jezusa. Ma również pomagać w znalezieniu drogi do domu i ułatwiać powroty z dalekich stron. Światełka symbolizują Chrystusa, który oświeca ludzi, napełnia ich dobrem i miłością. Mają także chronić domowników przed złem i ludzką nieżyczliwością. Jabłka, które dzisiaj zastępowane są bombkami symbolizują biblijny zakazany owoc, ale również zdrowie i urodę. Aniołki mają chronić i otaczać opieką nasz dom. Orzechy zawijane w sreberka (dzisiaj już rzadko spotykane) miały zapewniać dostatek, mądrość i siłę. Łańcuchy przypominają o zniewoleniu grzechem, a w niektórych regionach Polski dodatkowo uważano, że są symbolem wzmacniania rodzinnych więzi i ochrony domu przed kłopotami. Dzwonki oznaczają dobre nowiny i radosne wydarzenia.

Obok choinki powinna znaleźć się szopka z figurką Dzieciątka, Maryi, Józefa, aniołów, pasterzy i zwierząt oraz Trzech Króli, których powinno się dostawić dopiero 6 stycznia w Uroczystość Objawienia Pańskiego. A pod choinką nie może zabraknąć prezentów i słodyczy. Podarunki mają przypominać o tym, iż Bóg nieustannie obdarza nas swymi łaskami, dlatego mamy naśladować Go i uczyć się dzielenia z innymi. Słodycze natomiast symbolizują słodycz owego darowanego nam życia.

W zależności od regionu Polski prezenty przynosi Gwiazdor (na Pomorzu, Kaszubach i Wielkopolsce), Św. Mikołaj (na Mazowszu), Dzieciątko (na Śląsku) albo Aniołek bądź Gwiazdka (w Małopolsce). Po czym śpiewa się wspólnie z rodziną kolędy- pieśni, które wyrażają radość z narodzenia Jezusa oraz składają mu cześć i hołd.

Ważne jest, by ten świąteczny czas przeznaczyć na spotkania z rodziną i zapewnić wyjątkową, przepełnioną ciepłem oraz życzliwością atmosferę.

Niektórzy żartobliwie mówią, że świąteczną tradycją stało się też oglądanie filmu pt.: Kevin sam w domu, który faktycznie gromadzi przed telewizorami miliony polskich rodzin.

Ważnym momentem kończącym Wigilię, a rozpoczynającym Dzień Bożego Narodzenia jest uroczysta Msza Święta odprawiana zazwyczaj o północy w celu upamiętnienia oczekiwania oraz modlitw pasterzy udających się do Betlejem, nazwana Pasterką.

Jak widzimy Święta Bożego Narodzenia, a szczególnie Wigilia to dzień przepełniony tradycjami. To one uświetniają ten czas i nadają mu uroczystego znaczenia. Dodają świętom wyjątkowego uroku, dlatego nie pozwólmy, by w szale świątecznych zakupów i przygotowań zapomnieć o nich. Starajmy się nieustannie je pielęgnować, by nie przetrwała tylko jedna z nich- ta, która mówi o obdarowywaniu się prezentami.

Korzystając z okazji pragnę życzyć wszystkim Czytelniczkom:
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia i Szczęśliwego Nowego Roku!

Aleksandra Parusel, 20l.