Menu

logo tjk main 

Pieczywo - które wybrać?

W sklepach, piekarniach, supermarketach półki są przeciążone różnymi rodzajami pieczywa: pszenne, żytnie, na drożdżach, na zakwasie, prosto z pieca czy z długim terminem przydatności do spożycia, krojony czy w całości, z dodatkiem ziaren, suszonych owoców, soi. Można rzec - do wyboru, do koloru.



Niestety, wraz z szerokim asortymentem czyha na nas, konsumentów, wiele pułapek zastawionych przez producentów. Nie każdy zakupiony bochenek przysłuży się naszemu zdrowiu. Zdecydowana większość to zafałszowane karmelem, napchane spulchniaczami, konserwantami, cukrem, drożdżami produkty piekarnicze.

Odpowiedzmy sobie na pytanie: jaki chleb jest najzdrowszy?

Poniżej przedstawiam kilka wskazówek:
Jasny czy ciemny?
Powszechnie panuje opinia, że im ciemniejszy chleb tym zdrowszy. Jednak nie jest to do końca prawdą. Dlaczego? Rzeczywiście, w wyborze zdrowego pieczywa kluczową kwestią jest to, z jakiego rodzaju mąki zostało upieczone. Dzięki żytniej lub razowej mące otrzymamy zdecydowanie bardziej wartościowy pod względem odżywczym, produkt niż używając mąki pszennej. Mąka oczyszczona - pszenna, w procesie technologicznym zostaje pozbawiona zawartych w ziarnie składników odżywczych, natomiast mąka razowa, żytnia, tzw. słabooczyszczone, zachowują większość witamin i minerałów zawartych w ziarnach. Kolejną przyczyną wyższości ciemnego pieczywa nad jasnym jest zawartość błonnika, która usprawnia pracę układu pokarmowego działając niczym miotła czyszcząca jelita z niestrawionych resztek pokarmowych, ale...zawsze jednak jest jakieś „ale”. Otóż, bardzo ciemny kolor pieczywa jest nienaturalny. Otrzymywany jest przez producentów poprzez dodatek karmelu, sproszkowanej cykorii czy ciemnego słodu. Często wybierany przez nas z radością ciemny chleb okazuje się pszennym produktem, który został zabarwiony karmelem i imituje w ten sposób pieczywo razowe. Musimy być czujni i czytać etykiety oraz bacznie obserwować pieczywo. W celu odróżnienia produktu zafałszowanego od zdrowego powinniśmy poza etykietą zwrócić uwagę na ciężar chleba (razowy powinien być zdecydowanie cięższy), jego porowatość (zbity miąższ) i elastyczność (po naciśnięciu chleb powinien wracać do pierwotnej formy).

Drożdże czy zakwas? - oto jest pytanie
Zakwas, czyli fermentowanie ciasta chlebowego, to bardzo korzystny, zarówno pod względem aromatu jak i wartości zdrowotnych, proces. Zakwas powoduje, że pieczywo jest puszyste oraz posiada charakterystyczny, kwaskowaty aromat. Dodatkowo, kwas mlekowy i octowy powstające podczas fermentacji posiadają niezwykłe działanie zdrowotne dla naszego organizmu wspierając rozwój mikroflory bakteryjnej bytującej w jelitach, a tym samym zwiększając naszą odporność. Ponadto, kwas mlekowy chroni chleb przed pleśniami. Podczas fermentacji zakwasu bakterie kwasu mlekowego wytwarzają substancje o działaniu antybakteryjnym i antypleśniowym, które m.in. eliminują konieczność stosowania podczas produkcji pieczywa chemicznych konserwantów nie zawsze będące obojętnymi dla naszego zdrowia. Kolejna zaleta pieczywa na zakwasie wiąże się z większą dostępnością i przyswajalnością zawartych w nim składników odżywczych. Otóż podczas fermentacji z udziałem zakwasu następuje rozkład kwasu fitynowego zawartego w zbożach. Fityniany należą do antyodżywczych związków, które zmniejszają wchłanialność substancji odżywczych zawartych w zbożach i strączkach (np. magnezu, żelaza, wapnia czy cynku).

Niestety, większość chlebów jest produkowana na zaczynie drożdżowym. Jest to zdecydowanie łatwiejszy i tańszy sposób produkcji, preferowany przez producentów/ piekarzy, natomiast daje zdecydowanie mniej atrakcyjny, zarówno organoleptycznie jak i zdrowotnie, produkt.

Dodatki do pieczywa
Soja, suszone owoce, siemię lniane, pestki dyni, nasiona słonecznika, pieczywo z dodatkiem warzyw (marchewkowe, dyniowe) - możemy wybierać na co tylko mamy ochotę. Chleb z dodatkiem warzyw jedynie wzbogaci swoją wartość odżywczą, suszone owoce zwiększą słodkość pieczywa i zawartość węglowodanów, w tym błonnika, natomiast w przypadku siemienia lnianego i pestek czy orzechów musimy być ostrożniejsi. Produkty te są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, które łatwo ulegają utlenieniu w wysokich temperaturach, m.in. podczas pieczenia. Starajmy się zatem wybierać pieczywo bez dodatku pestek i orzechów. Ewentualnie zwracajmy uwagę tylko na bochenki, które na wierzchu nie są posypane tymi dodatkami.

Pieczywo bezglutenowe


Osoby chore na celiakię czy nietolerujące glutenu powinny zdecydowanie zrezygnować z tradycyjnego pieczywa i wybierać te oznaczone przekreślonym kłosem. Osoby nie mające takich problemów nie muszą rezygnować z asortymentu produktów glutenowych, jednak poprzez wyeliminowanie problematycznego składnika jakim jest gluten czy pszenica, mogą odczuć pozytywne skutki eliminacji surowców glutenowych. Kupując pieczywo bezglutenowe należy wybierać te, podobnie jak przy tradycyjnych wypiekach, które ma najprostszy skład, tzn. mąkę, sól, zakwas i ewentualnie dozwolone dodatki. Różne bezglutenowe mixy się nie sprawdzą, gdyż zawierają wiele dodatków, spulchniaczy, konserwantów - jednym słowem to chemiczna pułapka. Najlepiej w tym przypadku wykorzystywać naturalnie bezglutenowe mąki takie jak: gryczana, jaglana czy kasztanowa. Bochenki wypiekane z tych mąk są odżywcze, a jeśli dodamy do tego zakwas, to otrzymamy idealny dietetyczny duet.

Czy warto mrozić pieczywo?
W dzisiejszym, szybkim stylu życia często nie mamy czasu na zakupy. W związku z tym większość osób decyduje się na mrożenie pieczywa, aby zachować jego świeżość. Jest to bardzo dobre rozwiązanie, gdyż mrożony chleb zachowuje swoje właściwości odżywcze. Po rozmrożeniu, w temperaturze pokojowej, otrzymujemy świeży bochenek. Musimy jednak pamiętać, że jak z wszystkimi produktami spożywczymi, raz mrożone pieczywo nie można mrozić ponownie. Czytajmy zatem etykiety, szukając na nich informacji czy wybierane przez nas pieczywo jest produktem świeżym czy mrożonym.

Podsumowując, niewątpliwie pieczywo jest bardzo ważnym produktem żywnościowym dla współczesnego człowieka ze względu na łatwość w użyciu, smak i wartość odżywczą. Pamiętajmy jednak, że tylko dzięki wnikliwemu czytaniu etykiet oraz obserwacji pieczywa możemy wybrać naprawdę wartościowy produkt. Największą pewność będziemy mieć, gdy samodzielnie przygotujemy chleb, który z pewnością zachwyci nas smakiem i aromatem.

Klaudia Smosarska
Dietetyk kliniczny

Czytaj więcej...
Subskrybuj to źródło RSS