Menu

logo tjk main 

Problem z pamięcią? Są na to sposoby

Problem z pamięcią? Są na to sposoby
Znowu zapomniałaś o ważnym telefonie? Wciąż nie pamiętasz, gdzie położyłaś klucze? Masz trudności w skupieniu uwagi? Twoi bliscy muszą powtarzać Ci o ważnych sprawach do załatwienia?

Jeżeli tak - nie jesteś jedyna. Należysz do dużej grupy osób, które borykają się z podobnymi trudnościami. Codzienność staje się wówczas frustrująca. Coraz trudniej sprostać obowiązkom, czujemy napięcie i narasta w nas poczucie bezradności.

Czym to skutkuje? O ile są to drobne potknięcia, które nie powodują zbyt przykrych następstw - jesteśmy jeszcze w stanie jakoś temu zaradzić. Sytuacja nabiera szczególnego znaczenia, gdy nasze przeoczenia prowadzą do poważnych konsekwencji i musimy później włożyć dużo energii w to, aby wszystko naprawić. Wymaga to dodatkowych nakładów czasu, nie mówiąc już o nieporozumieniach w kontaktach z innymi.

Zanim przejdziemy do odpowiedzi na pytanie, co można w takiej sytuacji zrobić, warto najpierw przyjrzeć się samemu zjawisku zapamiętywania. Pozwoli nam to lepiej zrozumieć potencjalne przyczyny problemu oraz sposoby, dzięki którym możemy skutecznie sobie z nim radzić.

Jak działa pamięć?
Za zjawisko powstawania wspomnień odpowiedzialne są konkretne struktury w naszym mózgu. Wskutek stymulacji zmysłów i odbioru różnorodnych bodźców dochodzi do powstania sygnałów, które przekazywane są skokowo pomiędzy kolejnymi komórkami nerwowymi. Za pośrednictwem synaps informacja taka pokonuje określoną drogę i dochodzi do powstania śladu pamięciowego. Jeżeli cały proces jest powtarzany, ślad zostaje utrwalony w postaci wspomnienia. Dobrze funkcjonujący układ nerwowy jest gwarancją właściwie działającej pamięci. Jeżeli działa sprawnie - jesteśmy w stanie z łatwością przyswajać informacje, magazynować je i później odtwarzać. Jeżeli jego funkcjonowanie jest w jakiś sposób zakłócone - nasza wydolność się zmniejsza.

Przyczyny pogorszenia pamięci
Sprawność umysłowa może obniżać się wskutek przewlekłego stresu. Pod wpływem napięcia nasz organizm produkuje substancje, które powodują, że jesteśmy w stanie przetrwać w niesprzyjających warunkach. Jeżeli ich ilość przez dłuższy czas utrzymuje się na wysokim poziomie, dochodzi do utraty komórek nerwowych i wstrzymane są procesy ich regeneracji. Jesteśmy wówczas rozproszeni, trudno przyswajamy informacje. Jeżeli mamy problemy ze snem, sytuacja wygląda podobnie.

Na efektywność pamięci mogą mieć wpływ różne choroby (nadciśnienie, niedokrwistość, cukrzyca, otyłość). W ich przebiegu dochodzi do naruszenia naturalnej równowagi we wszystkich układach organizmu (w tym w układzie nerwowym). Podczas depresji dochodzi z kolei do zaburzenia produkcji i uwalniania neuroprzekaźników, co również wpływa na to, jak zapamiętujemy oraz odtwarzamy informacje.

Zwykło się zakładać, że naturalne procesy starzenia są jednym z zasadniczych powodów, dla których możemy mieć trudności ze sprawnym myśleniem i kojarzeniem faktów. Wskutek upływu czasu w naszym mózgu dochodzi do powolnego zaniku neuronów, a szybkość, z jaką są w stanie przewodzić sygnały zmniejsza się. Osłonki mielinowe ulegają stopniowej degradacji i wolniej przewodzą impulsy nerwowe. Dla większości z nas zaburzenia pamięci rzeczywiście kojarzą się raczej z wiekiem podeszłym. Jak się jednak okazuje, sam problem nie dotyczy jedynie osób starszych, ale coraz częściej również ludzi młodych, aktywnych a także w pełni sił życiowych Niezależnie od wieku, kluczowe znaczenie ma tutaj styl życia, jaki prowadzimy. Kondycja naszego organizmu bezpośrednio przekłada się na działanie naszego umysłu.

Jak zatem można sobie pomóc?

Pamiętaj o odpowiedniej diecie
Bardzo ważną kwestią jest zadbanie o należyty dobór produktów w naszych posiłkach. Mózg potrzebuje właściwych substancji odżywczych, aby móc prawidłowo funkcjonować. Podstawowym „paliwem” jest tu przede wszystkim energia pochodząca z naturalnego rozpadu węglowodanów złożonych (typu pieczywo pełnoziarniste, kasze, ziemniaki, muesli, fasola, kukurydza). Jeżeli dieta jest uboga w te produkty, a zastępujemy je węglowodanami prostymi - dochodzi do skoków poziomu cukru we krwi, co wpływa niekorzystnie na kondycję układu nerwowego. Dlatego warto zrezygnować z wysoko przetworzonej mąki, starać się ograniczyć spożycie cukru i nie przesadzać z ilością owoców. Ważnym składnikiem naszej diety powinny stać się artykuły bogate w lecytynę (jajka, orzeszki ziemne, produkty sojowe). Bierze ona udział w produkcji neurotransmitera acetylocholiny, który gra istotną rolę w procesach przekazywania informacji w synapsach. Układając dietę należy również pamiętać o nienasyconych kwasach tłuszczowych (a zwłaszcza o kwasach omega - 3), niezbędnych do budowy błony komórkowej neuronów. Występują one naturalnie w rybach (zwłaszcza morskich, jak łosoś czy tuńczyk), orzechach włoskich, migdałach i oleju rzepakowym. Nie zapominajmy, aby nasze posiłki dostarczały nam odpowiednią ilość witamin z grupy B (a zwłaszcza witaminy B3). Ich wysoka zawartość znajduje się w różnych rodzajach pożywienia: drożdżach, wątróbce, drobiu, brązowym ryżu, mleku, ziarnach zbóż i w produktach pełnoziarnistych. Należy również zadbać o wysoką podaż produktów bogatych w magnez, którego niedobory mogą prowadzić do stanów apatii, rozdrażnienia oraz bezsenności. Włączmy więc do codziennego jadłospisu pestki dyni, gorzką czekoladę, otręby i zarodki pszenne oraz kaszę gryczaną.

Trenuj pamięć!
Długie godziny spędzone przed telewizorem z pewnością nie wpływają dobrze na szybkość, z jaką zapamiętujemy i odtwarzamy informacje. Wręcz przeciwnie, udowodniono, że prowadzą do jej pogorszenia. Jeżeli nie dbamy o to, aby nasz mózg był należycie stymulowany, to - tak, jak ma to miejsce w przypadku mięśni - dochodzi do niewielkiego, ale znaczącego zaniku jego komórek. To z kolei skutkuje w coraz większych problemach z pamięcią i koncentracją. Na szczęście tkanka nerwowa charakteryzuje się dużą plastycznością i jest w stanie tworzyć nowe połączenia pomiędzy neuronami. Im więcej poznajemy nowych informacji, tym lepiej! Uczmy się nowego materiału, czytajmy, próbujmy zapamiętywać i odtwarzać nowe wiadomości. Powtarzajmy te czynności często, a z pewnością odniosą skutek. Możemy próbować korzystać z gier komputerowych i planszowych (ostatnie badania pokazują, że mogą pomóc w przypadku ubytków pamięciowych). Rozwiązujmy krzyżówki i łamigłówki. Każda nowa aktywność umysłowa pomoże w utrzymaniu odpowiedniego poziomu sprawności.

Ćwicz!
Jakie są zalety częstego wysiłku fizycznego? Podczas aktywności ruchowej uruchamiają się naturalne rezerwy organizmu. Zostają pobudzone procesy metaboliczne, oddech staje się szybszy, a serce pompuje krew ze zwielokrotnioną siłą. Dzięki temu podczas ćwiczeń nasz mózg jest lepiej ukrwiony. Nie dość, że przyczynia się to do poprawy jego wydolności, zapobiega również starzeniu się neuronów i zabezpiecza przed rozwojem otępienia i choroby Alzheimera. Mózg, podobnie jak ciało lubi ruch. Jeżeli zapewnimy mu odpowiednią dawkę ćwiczeń - odwdzięczy się z nawiązką. Ćwiczenia nie tylko pozytywnie wpłyną na nasze myślenie oraz zapamiętywanie, ale poprawią nastrój, zmniejszą stany napięcia i lęku. Po wysiłku pamiętajmy też o należytym wypoczynku. Nic tak nie polepszy pamięci jak regularny sen!

Dobre nawyki to podstawa
Jeżeli rzeczywiście zależy nam na tym, aby poprawić działanie pamięci i ułatwić sobie codzienne funkcjonowanie, warto zainwestować trochę czasu, energii i zastosować się do powyższych wskazówek. Przełoży się to bezpośrednio na samopoczucie oraz wydolność organizmu. Niech dobre nawyki staną się stałym elementem naszego życia! Ułatwi to poradzenie sobie z nawałem obowiązków a także pozwoli uniknąć wielu niezręcznych sytuacji. O ile włożymy w to wysiłek - możemy z pewnością liczyć na pozytywne rezultaty. Ważne tylko, aby się nie zniechęcać.

Dominika Mazurkiewicz
powrót na górę