Menu

logo tjk main 

Ślub w różnych kulturach

Ślub w różnych kulturach

Ślub to jeden z najpiękniejszych dni naszego życia. Z przyjemnością wspominany. Z niecierpliwością wyczekiwany. Nam, Europejczykom, kojarzy się z piękną białą suknią, welonem i zazwyczaj ceremonią chrześcijańską. Jednak, jak mawia przysłowie - co kraj to obyczaj.

W różnych kulturach ślub przedstawia się całkiem odmiennie od znanych nam tradycji.

Hinduizm
Przede wszystkim inną wartość ma ślub hinduski od nam znanego. W Indiach jest to bowiem nie tyle połączenie bratnich dusz, bez pamięci w sobie zakochanych, co bardziej umowa społeczna. Nie rozpatruje jej się zatem w kategorii sakramentu. Ślub jest bardzo istotnym elementem kultury Indii, ale bardziej ze względu na obowiązek. Obowiązek jakim jest spłacenie swojego długu u przodków poprzez wydawanie na świat potomstwa i podtrzymywanie społeczeństwa.

Rzadko zdarza się, żeby śluby faktycznie były brane z miłości chociaż oczywiście zdarza się, że wyswatani młodzi, zakochują się w sobie po jakimś czasie. Zazwyczaj przed ślubem w ogóle się nie znają, bo kojarzeniem ich zajmują się rodzice. Prowadzą długie rozmowy i pertraktacje aby wybrać najlepszego kandydata czy kandydatkę. Niezmiernie istotne jest, aby przyszli małżonkowie należeli do tej samej kasty. Po wstępnych ustaleniach rodziców, młodzi dostają czasem pozwolenie na spotkanie. Nie może być ono oczywiście zbyt intymne i zazwyczaj ogranicza się do wyjścia na kawę. Ważną kwestią jest także wiano jakie w małżeństwo wnosi kobieta. Jest to jej zabezpieczenie na przyszłość, jako że od tej pory będzie utrzymywana przez męża. Obecnie tego zwyczaju nie traktuje się już tak rygorystycznie, jednak w złym tonie jest wydać córkę za mąż bez posagu. O terminie zaślubin decydują przede wszystkim gwiazdy. Zarówno w przypadku dobierania par jak i wyznaczania daty, wiele zależy od decyzji astrologów.

W przeddzień ślubu odbywa się dobrze nam wszystkim znany rytuał tatuowania rąk i stóp henną, zwany Mehendi. Panna Młoda ozdabiana jest iście magicznymi wzorami, a im dłużej tatuaż utrzyma się na jej ciele tym większym zaufaniem będzie się cieszyć u przyszłych teściów.

Oprócz henny, panna młoda na swój ślub ubiera odpowiednie na tę okazję Sari. Jest to tradycyjny strój noszony przez Hinduski. Składa się on z dwóch części. Krótkiej bluzki i szerokiego, długiego szala, którym owija się całe ciało. W przypadku ceremonii zaślubin, Sari ma zazwyczaj kolor czerwony.

Pan Młody natomiast tradycyjnie ubierany jest w stój koloru kremowego.

Warto zaznaczyć, że wszystkie przedślubne rytuały odbywają się oddzielnie dla każdego z pary młodych. Podczas ich odprawiania, przede wszystkim przegania się złe duchy i oczyszcza dusze państwa młodych. Ich ciała zostają namaszczone kurkumą, pastą z drewna sandałowego i olejkami. Następnie są kąpani przy śpiewie mantry wedyjskiej.

Wreszcie rozpoczyna się główna część dnia, ślub.
Ojciec panny młodej uroczyście oddaje swoją córkę panu młodemu, który składa przyrzeczenie uczciwości w trzech tradycyjnych celach życia: pobożności, bogactwa i rozkoszy.
Państwu młodym zakłada się na szyję naszyjniki ze świeżych kwiatów, a między nimi ustawia białą kotarę. Jest ona stopniowo opuszczana w trakcie uroczystości. Ważne jest również aby ręce panny młodej ułożone były na dłoniach pana młodego. Symbolizuje to przejęcie odpowiedzialności za nią przez męża.

Kolejnym etapem jest złożenie przysięgi. Obejmuje ona siedmiokrotne obejście ognia przez związanych ze sobą małżonków. Następnie składa się ofiarę z masła i ryżu. Ostatnim elementem dopełniającym ceremonii jest zawieszenie na szyi małżonki specjalnego naszyjnika oznaczającego nowy jest status.

Shintoizm
Zwyczaj kojarzenia par przez rodziców lub swatów jeszcze do niedawna funkcjonował także w Japonii. Obecnie jednak, mimo że młodym nie narzuca się już kandydatów i tak korzystają oni z pomocy. Japończycy są ludźmi niezwykle zapracowanymi i zajętymi wobec czego zadanie znalezienia im drugiej połówki powierzają profesjonalistom, aby oszczędzić czas. Nawet gdy zapadnie już decyzja o ślubie młodzi nie zostają z przygotowaniami sami. Zwyczajem jest, że wybierają dwie osoby, najczęściej inne młode małżeństwo, które pomagają w przygotowaniach, pośredniczą między małżonkami i rozwiązują wszelkie konflikty.

Obecny strój panny młodej różni się od tego sprzed wieków. Kiedyś obowiązkiem było założenie aż 12 kimon z czego wierzchnie musiało być białe. Obecnie odchodzi się już od męczącej ilości warstw, należy jednak pamiętać o tym, by na wierzchu pozostało kimono białe.

Po ceremonii zaślubin panna młoda może założyć bardziej barwne szaty. Jednak w związku z komercjalizacją i napływem zachodnich zwyczajów, najczęściej przebiera się ona w zwyczajną suknię ślubną.

Natomiast pan młody, tradycyjnie zakłada czarne kimono z wyhaftowanymi herbami rodowymi. Oczywiście tak jak w przypadku małżonki, może potem przebrać się w garnitur.

W Japonii przyjęło się już, że śluby odbywają się w okresie od kwietnia od czerwca. Wtedy to kwitną drzewa wiśni stanowiąc przepiękną i naturalną dekorację dla tej uroczystości.

Ceremonia rozpoczyna się rytualnym oczyszczeniem. Pan młody czyta przysięgę oraz wymienia się obrączkami ze swoją przyszłą żoną. Młodzi składają też bogom gałązkę świętego drzewa Sakaki i wznoszą 9-krotny toast japońską sake.

Po ślubie goście przenoszą się, by świętować dalej. Uroczystości zaczynają się od przemowy swata pana młodego. Wita on wszystkich zebranych, przedstawia młodą parę oraz wznosi pierwszy toast. Następnie oddaje głos mistrzowi ceremonii. On z kolei przedstawia wszystkich znamienitych gości oraz zaprasza ich do wzniesienia toastu. Mimo, że ta część wesela trwa dość długo i może być nużąca jest jednak niezwykle mile widziana przede wszystkim przez parę młodą. Mówcy bowiem starają się wypaść jak najlepiej wychwalając zalety młodych.

Dużą wagę przywiązuje się też do prezentów. Nie tyle do ich ilości czy jakości, co do samej tradycji wręczania. Po pierwsze prezenty dla państwa młodych przewiązywane są specjalnym sznurkiem – mizuhiki. Powinien on być dwubarwny. Pożądane kolory to srebrny, złoty, czerwony, biały i purpurowy.

W zamian za tak pięknie zapakowane podarki, państwo młodzi odwdzięczają się swoim gościom. Zazwyczaj obdarowując ich drobiazgami takimi jak ciasteczka czy ozdoby z origami.

Jedną z piękniejszych tradycji związanych z prezentami jest ofiarowywanie pannie młodej minofuroshiki. Jest to kawałek materiału zszyty z trzech różnych tkanin. Ma symbolizować radość z połączenia rodzin. To najcenniejszy dar jaki może otrzymać kobieta w dzień swojego ślubu. Ten kawałek materiału towarzyszy jej przez całe życie, a po śmierci składany jest w trumnie.

Współcześnie w Japonii coraz częściej wybiera się śluby pseudochrześcijańskie, a więc zachowujące tylko formę ceremonii chrześcijańskiej lub tylko cywilne. Są one zdecydowanie mniej czasochłonne co wielu Japończykom wyraźnie odpowiada.

Chiny
W Chinach podobnie jak w Japonii powszechnym zjawiskiem jest postrzeganie ślubu jako transakcji. Młodzi dobierają partnerów na podobnym poziome zamożności czy wykształcenia. Co więcej przed ślubem, szczegółowo sprawdzają się pod różnymi kątami. Muszą na przykład przedstawić karty zdrowia oraz zgodę rodziców na zawarcie małżeństwa. Ciekawostką jest, że do 2003 roku konieczna była także zgoda pracodawcy.

Tak jak w Hinduizmie, niezwykle ważna jest odpowiednia data ślubu. O tym także decydują gwiazdy. Zwyczajowo ceremonia powinna zaczynać się nie o pełnych godzinach, ale o wpół. Chińczycy wierzą bowiem, że jeśli wskazówki poruszają się w górę przynoszą młodym szczęście i powodzenie we wspólnym życiu.

Zanim jednak rozpocznie się właściwa ceremonia, państwo młodzi muszą się do niej przygotować. Kobiety powinny przeznaczyć ten czas na oczyszczającą kąpiel w wodzie z owocem pomelo oraz opłakiwanie odejścia z rodziny i od przyjaciół. Strój panny młodej powinien mieć kolor czerwony. Jest to kolor przede wszystkim ślubny. Dlatego też wszelkie dekoracje, prezenty, zaproszenia także są czerwone. Warto zaznaczyć, że powszechnie uznany za ślubny, kolor biały, w Chinach oznacza żałobę.

Pan Młody przed ślubem ubierany jest przez rodziców. Powinien przygotować dary, które wręczy rodzicom i przyjaciołom panny młodej w zamian za zgodę na jej odejście z mężem.

Wreszcie rozpoczyna się właściwa ceremonia. Najpierw wznosi się modlitwę do nieba i ziemi oraz składa szacunek przodkom. Kolejnym etapem jest złożenie przysięgi małżeńskiej. Aby podkreślić radość i wzniosłość tego wydarzenia, na zewnątrz palone są papierowe wycinanki, uderza się w bębny oraz odpala fajerwerki.

Po tym głośnym uczczeniu zaślubin wszyscy przenoszą się na przyjęcie weselne. Oprócz tradycyjnego świętowania, ważnym elementem jest parzenie herbaty przez młodych i uroczyste wręczenie jej rodzicom i najbardziej szanowanym członkom obu rodzin.

Islam
Kolejna religia, w której przyszli małżonkowie postawieni są przed faktem dokonanym i nie mają większego wpływu na wybór swojej drugiej połowy. Co więcej, aż do samego ślubu przyszli małżonkowie nawet się nie znają.

Po rozmowach rodziców i wspólnej decyzji, że to właśnie ich dzieci wezmą ślub podpisuje się kontrakt. Jest to główny element zaślubin, do którego niezbędna jest obecność dwóch męskich świadków. Zadaniem świadków, jest także upewnienie się czy młodzi wyrażają zgodę na ślub. Reguły dotyczące zawierania małżeństwa regulowane są przez Szariat, prawo wynikające z Koranu. Są one bardzo szczegółowe. Opisują między innymi czy małżeństwo będzie monogamiczne oraz komu przypadnie opieka nad dziećmi w przypadku rozwodu.
To, nad czym najdłużej dyskutują rodzice państwa młodych, to wysokość wiana jakie pan młody musi wypłacić rodzinie swej małżonki. Jest to zatem zupełnie odwrotna sytuacja niż w Hinduizmie.

Koszty jakie ponosi rodzina męża są także związane z wyprawieniem wesela. Uroczystości mogą odbywać się w domu panny młodej lub wynajętym lokalu. Powszechną zasadą, pilnie przestrzeganą przez muzułmanów, jest podział przyjęcia. Osobno świętują kobiety i osobno mężczyźni.

Dopiero po zakończeniu wesela panna młoda może przeprowadzić się do domu męża i rozpocząć z nim wspólne życie.

Żydowski
Żydzi przykładają bardzo dużą wagę do ceremonii zaślubin. Uznawana jest ona za odnowienie przymierza zawartego między Bogiem a ludem Izraela na górze Synaj.

Ślub oprócz walorów duchowych związanych z bogatą tradycją, jest także umową, zobowiązaniem na jakie decydują się młodzi.

W większości religii państwo młodzi podejmują specjalne przygotowania przed przystąpieniem do ceremonii.

W Judaizmie konieczne jest rytualne obmycie się w łaźni – mykwie. Młodzi nie powinni też oglądać się w tygodniu poprzedzającym ślub. Ma to wzmocnić ich uczucia oraz pragnienie spotkania. Jedynym wyjątkiem jest moment podczas rytualnego zakładania welonu pannie młodej.

Przed ślubem odbywają się też przyjęcia na cześć przyszłych małżonków. Odbywają się one osobno dla kobiety i mężczyzny. W tym czasie młodzi traktowani są iście po królewsku.

Ślub Żydowski wymaga podpisania dwóch dokumentów. Kontraktu zaręczynowego oraz małżeńskiego. Tak jak w przypadku obrządku muzułmańskiego, niezbędna jest obecność dwóch świadków, którzy podpisują dokumenty za państwa młodych.

Kontrakty te odzwierciedlają także podział samego obrządku na dwa etapy. Pierwszy zwany kidduszin, to zaręczyny, podczas których pan młody zakłada na palec swej wybranki ślubną obrączkę. Przed przystąpieniem do drugiego etapu, odczytuje się jeszcze kontrakt małżeński wymieniający główne obowiązki męża wobec żony oraz odmawia siedem błogosławieństw. Druga część, nisu'in to finalizacja zaślubin.

O ile to możliwe, przyjętym zwyczajem jest aby zaślubiny odbywały się na zewnątrz. Obowiązkowo jednak pod specjalnym ślubnym baldachimem zwanym chupą. Tradycja ta jest związana z przypowieścią o Abrahamie, któremu Bóg obiecał tyle dzieci ile jest gwiazd na niebie. Ma to zatem charakter symboliczny.

Zwyczajem podobnym do znanego chrześcijanom jest tłuczenie kieliszka. Młodzi piją wino ze wspólnego naczynia na znak jedności i wspólnej przyszłości. Potem mężczyzna tłucze kielich. Ten akt ma z kolei przypominać o zniszczeniu świątyni w Jerozolimie oraz kruchości ludzkiego życia.

Kiedy ceremonia zaślubin dobiegnie końca, państwu młodym przysługuje chwila odpoczynku.

Mogą udać się do oddzielnego pokoju, w którym odświeżą się przed weselem oraz będą mogli zakończyć tygodniowy post.

Po odpoczynku przychodzi czas na świętowanie przy wtórze wesołej muzyki i śpiewów. Jednak państwo młodzi znów zostają rozdzieleni. Tradycją jest bowiem, żeby kobiety i mężczyźni bawili się osobno. Nie muszą znajdować się w osobnych pomieszczeniach, jednak sala jest podzielona na dwie części i tylko dzieci mogą swobodnie między nimi się przemieszczać.

Nie ma jednej skutecznej recepty na świętowanie tak ważnego dnia jakim jest ślub. Dopóki wszyscy uznają panujące zwyczaje i tradycje, nie mają też znaczenia wszelkie trudności i zakazy. Wystarczy z radością przyjmować tak ważną zmianę w naszym życiu, w towarzystwie rodziny i najbliższych przyjaciół.

Sumaṅgalībhava!
Hūnyuēomedetou!
Gōngxǐ!
Mabrook!
Mazel Tov!


Aleksandra Pelz, 21l.

powrót na górę